“Eén van de eerste vragen die mensen je stellen is natuurlijk ‘Wat doe jij in het leven?’. Ik voel me gemakkelijk te beschaamd om onder de mensen te komen.”

24 augustus 2022

Mensen op actieve leeftijd die door omstandigheden niet kunnen werken, ervaren de hoogste niveaus van eenzaamheid: 49% van de mensen die werkloos zijn en 56% van de mensen die langdurig ziek zijn geeft aan erg eenzaam te zijn. Dat blijkt uit de nieuwe Nationale Geluksenquête die UGent en NN in januari en februari van dit jaar hebben uitgevoerd bij 1602 Belgen. Ter vergelijking: de Belgische gemiddelde eenzaamheidsgraad bedraagt 32%. Deze bevinding is alarmerend, aangezien eenzaamheid een van de belangrijkste factoren is die afbreuk kunnen doen aan ons welbevinden en algemeen geluk. Welke rol speelt werk bij de bestrijding van eenzaamheid? Dirk, bakker van opleiding en momenteel langdurig ziek, deelt zijn mening over het onderwerp.

Je bent een momenteel al even werkloos, heb je zelf gekozen voor dat statuut? 

Neen, ik ben langdurig ziek. Het ziekteverlof was dus op aanraden van mijn psychiater. Ik heb door de jaren heen al veel verschillende jobs uitgeoefend. Vroeger hielp ik mijn ouders in hun bakkerij. Toen zij de zaak stopzetten, moest ik ook op zoek naar iets anders. Ik begon in een museum, waar ik meewerkte aan de opbouw van de tentoonstellingen en ze bewaakte. Na vier jaar werd ik er ontslagen. Ik bleef in dezelfde sector en vond een job bij het Modemuseum, maar dat was slechts een tijdelijk contract. Mijn laatste job was voor Het Toneelhuis, maar ook daar was ik tijdelijk. Er was meestal geen budget voor vaste indienstnemingen. Erna kwam ik dus opnieuw in de werkloosheid terecht. Ik koos er dus zelf nooit voor om werkzoekend of werkloos te zijn. Ook toen het in die periode bergaf ging met mijn gezondheid – ik kampte met depressies en paniekaanvallen – was het geen keuze om langdurig ziek te blijven.

32% van de Belgen voelt zich erg eenzaam, zo blijkt uit de studie van NN en UGent. Mensen in de werkende leeftijd die door omstandigheden niet kunnen werken, zijn uiterst kwetsbaar, ervaar jij dat ook? 

Toch wel. Ik ben niet de meest sociale persoon, maar dankzij mijn job kwam ik wel nog onder de mensen. Zo gingen we wel eens iets drinken met de collega’s na het werk. Ze vragen me nu nog regelmatig mee, maar op café gaan kost ook geld natuurlijk. Bovendien hangt er ook een soort stigma rond langdurig ziek zijn. Daarom voel ik me te beschaamd om onder de mensen te komen, want één van de eerste vragen die mensen je stellen is natuurlijk “Wat doe jij in het leven?”. Ik wil niet moeten antwoorden dat ik al lang werkloos ben.

Welke rol speelt voor jou je werk in het bestrijden van eenzaamheid?

Voor mij speelt dat een grote rol, net omdat ik uit mezelf niet snel sociale contacten opzoek. Sommige mensen hebben een druk leven buiten hun job, die zullen er denk ik minder last van hebben. Maar voor mij hingen mijn sociaal leven en mijn job hard samen, bij sommige van mijn jobs ging ik ook na de werkuren nog met collega’s om. Als je geen werk hebt, maak je precies geen deel uit van de maatschappij, je hebt niet het gevoel dat je nog ergens toe bijdraagt, en dat maakt ook dat je je geïsoleerd voelt van wie wel een job heeft.

Hebben je familieleden en vrienden je geholpen om deze eenzaamheid te overwinnen?

Ik denk dat ik veel steun heb misgelopen, maar door mijn eigen fout. Ik wil anderen niet tot last zijn, zij hebben het ook al druk genoeg, al is het maar door hun drukke job. Ik ben er dus zelf niet open over geweest.

Welk advies heb je voor ‘lotgenoten’ om dit gevoel van eenzaamheid tegen te gaan?

De stap om je in het sociale leven te mengen, lijkt soms enorm groot. Daarom zeg ik: begin met letterlijk buiten te komen, zoals voor een wandeling. Zo kom je ook al onder de mensen, en het zien van die mensen kan al een verschil maken. Ik vind het belangrijk om uit je individuele cocon te treden, want als je je eenzaam voelt, wordt je wereld heel klein. Het helpt om daaruit te stappen, en te zoeken naar een activiteit die je een andere kijk op de wereld kan geven. Dat kan een warm contact zijn, of een activiteit waarmee je je leven een nieuwe invulling geeft.

Wat had jou kunnen helpen?

Het vooroordeel dat mensen voor hun plezier werkloos of ziek thuis zitten, moet worden weggenomen. Dat hangt mensen die een tijd thuis zijn boven hun hoofd, en belet hen soms ook om naar buiten te komen. Het stigma heerst nog steeds, en als dit via een soort campagne veranderd kan worden, zou dat mij al heel erg helpen. Gemeenschappelijke projecten waar mensen samen aan iets werken- ongeacht hun job- kunnen zeer verbindend werken. Denk maar aan social gardening. Dit zou veel harder aangemoedigd mogen worden. Daarnaast vind ik ook dat de eerste stappen naar werk, al is het vrijwilligerswerk of een eenmalige prestatie, gemakkelijker gemaakt moeten worden. Ik hoor ook van mensen rondom mij dat er teveel administratie bij komt te kijken, waardoor sommigen al in die fase afhaken, en dat is jammer. 

Als je meer wilt weten over het Geluksonderzoek van NN en de UGent over eenzaamheid en de invloed van de werkplek op eenzaamheid, kan je deze link bezoeken.